Warszawska Starówka to miejsce, które zachwyca każdego, kto choć raz postawi tu stopę. Wąskie brukowane uliczki, kolorowe kamienice, tętniące życiem place i ukryte zakątki pełne historii sięgającej średniowiecza. Wycieczka po Starym Mieście w Warszawie umożliwia prawdziwą podróż w czasie, w trakcie której masz okazję zobaczyć bardziej i mniej znane miejskie skarby.

Należy podkreślić, że Stare Miasto w Warszawie zostało niemal całkowicie zniszczone podczas II wojny światowej. Pieczołowita odbudowa w latach powojennych, z zachowaniem historycznej struktury urbanistycznej i detali architektonicznych, stała się symbolem polskiej determinacji i pamięci narodowej. To właśnie dzięki tej wyjątkowej rekonstrukcji, w 1980 roku Stare Miasto dołączyło do listy światowego dziedzictwa UNESCO.

Wycieczka po Starym Mieście w Warszawie – duch i puls miasta

Ruszamy w wędrówkę, podczas której poznasz najważniejsze punkty Starego Miasta, a także lokalne smaczki. Nasza trasa ma długość 2 – 2,5 km. Wliczając krótkie postoje przy zabytkach pokonasz ją w 2,5 – 3 godziny. Rzecz jasna czas wydłuży się, jeśli chcesz zobaczyć wszystkie możliwe wnętrza, czy też lubisz niespieszne i skrupulatne zwiedzanie.

Więcej propozycji znajdziesz w naszym przewodniku „Co zobaczyć w Warszawie – najciekawsze wycieczki”. Warto też zajrzeć do kategorii wydarzeń „Odkrywanie Warszawy”, gdzie czekają na Ciebie różne opcje na zwiedzanie Warszawy z przewodnikiem.

Plac Zamkowy – najlepszy punkt startowy

Jeden z najbardziej rozpoznawalnych punktów Warszawy – Plac Zamkowy – to idealne miejsce, by rozpocząć eskapadę po Starym Mieście. Wytyczony w XIV wieku jako przedpole Zamku Królewskiego, od wieków pełni funkcję reprezentacyjną i handlową. To tu odbywały się uroczyste wjazdy monarchów i parady, a dziś – koncerty, spotkania, manifestacje, a także inne wydarzenia kulturalne.

W tej okolicy, jak nietrudno się domyślić, spotkasz tłumy, ale też ulicznych artystów, których sztuka czyni wycieczkę jeszcze ciekawszą. Zderzenie historii i miejskiej codzienności nigdzie indziej nie jest aż tak wyraźne. Plac otaczają barwne kamienice, w tym Kamienica Johna, Kamienica Dziekana czy Kamienica Pod Zegarem. Natomiast jego centralnym punktem jest Kolumna Zygmunta III Wazy. Z tego miejsca roztacza się widok na Trakt Królewski i Wisłę, a także na Zamek Królewski. Po południowej stronie Placu Zamkowego, tuż obok Kolumny znajdziesz monumentalne schody na Trasę W-Z. Pełnią one rolę praktycznego zejścia w stronę Wisły z kapitalnym widokiem na Most Śląsko-Dąbrowski i Pragę.

Kolumna Zygmunta III Wazy – od Krakowa do Warszawy

To jeden z najbardziej rozpoznawalnych symboli Warszawy i pierwszy świecki pomnik w Polsce. Wyjątkowy, 22-metrowy monument wzniesiono w 1644 roku na cześć króla, który przeniósł stolicę z Krakowa do Warszawy. Co ciekawe, budowla stała się przyczyną konfliktu między jej fundatorem – królem Władysławem IV, synem Zygmunta III Wazy, a ówczesnym nuncjuszem – Mariem Filonardim. Wcześniej wywyższenie tej wagi było bowiem zarezerwowane wyłącznie dla świętych.

Podczas Powstania Warszawskiego kolumna została zniszczona. Obecna, odbudowana po wojnie, stoi na nowym postumencie z granitu. Oryginalne fragmenty można zobaczyć obok zamku, niczym relikwie historii miasta.

Zamek Królewski – wnętrza i fasady pełne opowieści

Czerwona fasada Zamku Królewskiego z charakterystyczną wieżą zegarową góruje nad Placem Zamkowym, tworząc imponującą wizytówkę stolicy. Podobnie jak inne obiekty Starego Miasta zamek wymagał całkowitej odbudowy po zniszczeniu przez Niemców w 1939 roku. Rekonstrukcja zakończyła się w 1984 roku. Dziś Zamek Królewski pełni funkcje muzealne, a także reprezentacyjne. To punkt obowiązkowy na trasie wycieczki po Starym Mieście w Warszawie.

Barokowo-klasycystyczna budowla zachwyca zarówno z zewnątrz, jak i w środku. Wnętrza kryją m.in. Salę Tronową, Salę Rycerską czy apartamenty królewskie, pełne obrazów, w tym Canaletta i Rembrandta. Komnaty, które dawniej tętniły polityką i splendorem stanowią istny teleport do czasów Wazów i sarmackich biesiad. Nawet jeśli nie zajrzysz do środka, już sama monumentalna fasada opowiada historię polskiej monarchii. Warto dodać, że każdego roku Zamek Królewski w Warszawie zwiedza 500 tysięcy osób.

Bazylika Archikatedralna św. Jana Chrzciciela

Najstarszy kościół w Warszawie i jedno z najważniejszych miejsc na mapie Starego Miasta – Bazylika Archikatedralna św. Jana Chrzciciela. Jej gotyckie mury pamiętają koronacje, śluby i pogrzeby polskich monarchów, a także ważne wydarzenia historyczne, jak zaprzysiężenie Konstytucji 3 maja. Wewnątrz znajdują się grobowce wybitnych postaci. W tym noblisty, Henryka Sienkiewicza i pierwszego prezydenta II Rzeczypospolitej, Gabriela Narutowicza. Ciekawostką jest tunel, który kiedyś łączył katedrę z Zamkiem Królewskim, pozwalając władcom dyskretnie uczestniczyć w nabożeństwach.

Dzwon, który nie dzwoni, ale może spełnić życzenia

Ulica Kanonia to malowniczy placyk na Starówce, położony na tyłach katedry św. Jana. Do XVIII wieku znajdował się w tym miejscu cmentarz staromiejski. W centralnym punkcie placu stoi XVII-wieczny, pęknięty dzwon, który nigdy nie zawisł w wieży i nigdy nie rozbrzmiał. Stał się jednak ciekawostką turystyczną i elementem lokalnych legend. Według jednej z nich, każdy, kto obejdzie dzwon dookoła, dotykając go przy tym ręką, pomyśli życzenie i zachowa je w tajemnicy, może liczyć na jego spełnienie. To odpowiednie miejsce, jeśli chcesz poczuć odrobinę magii podczas zwiedzania Starego Miasta.

Kościół Matki Bożej Łaskawej – patronki Warszawy

Kolejnym przystankiem na trasie wycieczki jest Kościół Matki Bożej Łaskawej. Znajduje się przy ulicy Świętojańskiej, tuż obok katedry św. Jana. To jedna z najważniejszych świątyń Starego Miasta i jednocześnie sanktuarium patronki Warszawy. Kościół wzniesiono w XVII wieku z fundacji króla Zygmunta III Wazy, a jego barokowe wnętrze przyciąga bogactwem dekoracji. Zobaczysz tu m.in. obraz Matki Bożej Łaskawej. Dzieło nieznanego artysty zostało ukazane ludowi Warszawy w 1651 roku i od tej pory jest obiektem kultu. Dwukrotnie w czasie pielgrzymek do Polski przed tym obrazem modlił się papież Jan Paweł II.

Nie musisz przekroczyć progu świątyni, by móc podziwiać imponujące drzwi wejściowe autorstwa światowej klasy rzeźbiarza Igora Mitoraja. Wykonane z brązu wrota przedstawiają płaskorzeźbioną scenę Zwiastowania. To stosunkowo nowy element. Uroczyste poświęcenie miało miejsce w 2009 roku. Przed kościołem możesz na chwilę zatrzymać się obok Rzeźby Niedźwiedzia. Podanie głosi, że to zaklęty książę, który z żalu nieodwzajemnionej miłości zmienił się w głaz. Ponoć nadal czeka na kobietę, której miłość przywróci mu ludzką postać.

Góra Gnojna – punkt widokowy z zapachem historii

Niespełna 300 m dalej, idąc w stronę Rynku Starego Miasta, a następnie na północ, w kierunku skarpy nad Wisłą trafisz na Górę Gnojną. Nazwa zdradza pochodzenie tej atrakcji turystycznej w Warszawie. Dziś to malownicze miejsce spacerowe i punkt widokowy, ale jej historia jest zdecydowanie mniej romantyczna. W średniowieczu przez stulecia służyła jako… wysypisko śmieci i nieczystości dla mieszkańców Warszawy. Niektórzy wierzyli, że zakopanie się po szyję w tym „kompoście” leczy syfilis, co rzecz jasna nie było prawdą. Z czasem usypisko zostało porośnięte trawą. Obecnie można stąd podziwiać piękną panoramę Wisły, mostów, a także praskiej strony miasta. Wbrew nazwie, to świetny przystanek, by trochę odetchnąć.

Rynek Starego Miasta – serce miasta

Jeszcze więcej legend, charakterystycznych monumentów, symboli, kolejne kamieniczki i niepowtarzalna atmosfera – to wszystko i wiele więcej czeka na Ciebie na Rynku Starego Miasta. To serce Warszawy i najstarszy plac miejski, wytyczony już na przełomie XIII i XIV wieku. Dawniej rynek pełnił funkcję handlową i administracyjną. Odbywały się tutaj jarmarki, turnieje i uroczystości miejskie, a także… publiczne egzekucje.

Dziś mieszczą się tu między innymi muzea, galerie i restauracje. To dobre miejsce, by naładować baterie i uzupełnić kalorie. Tym bardziej, że znajdziesz tu lokale serwujące kuchnię polską najwyższych lotów. Warto zwrócić uwagę na górującą nad wejściem do historycznej restauracji postać Bazyliszka. Lepiej nie patrz mu jednak w oczy i zabierz ze sobą lusterko. Według opowieści potwór mieszkał w piwnicach walącej się kamienicy na Krzywym Kole, a jedno spojrzenie w jego ślepia starczało, by pożegnać się z życiem.

Centralnym punktem placu jest słynna Syrenka Warszawska, symbol miasta i ulubione miejsce spotkań turystów. Prostokątny rynek zamknięty jest między czterema pierzejami. Zabudowa z każdej strony rynku ma swoją nazwę. Jest strona Barssa, Kołłątaja, Dekerta i Zakrzewskiego. Warto dodać, że pod ośmioma kamienicami po stronie Dekerta oraz kamienicą Burbachowską znajdują się piwnice, które są dostępne do zwiedzania w ramach Szlaku Kulturalnych Piwnic Starego Miasta.

Pomnik Syrenki – duma i herb Warszawy na Rynku Starego Miasta

Nie sposób go przegapić. Syrenka – strażniczka miasta, trzyma tarczę i miecz, bo oto obiecała chronić Warszawę i rybaków. Według legendy przybyła z Bałtyku, uwolniona z sieci przez rybaków i od tamtej pory broni miasta.

Posąg w trakcie swojej, trwającej od 1855 roku historii wiele przeszedł. Po licznych przenosinach, atakach wandalizmu, zniszczeniach i restauracjach, w 2008 roku oryginał trafił do Muzeum Warszawy. Na rynku stanęła jego wierna kopia. To obowiązkowy punkt wycieczki po Starym Mieście w Warszawie.

Krzywe Koło – kręta ścieżka historii Warszawy

To jedna z ośmiu ulic wychodzących z rynku. Jej nazwa nie jest przypadkowa. Ujrzysz tu lekko krzywe i pochylone kamienice. Niektóre z nich zdają się wręcz „tańczyć” wzdłuż ulicy. Do tego wąskie przejścia i wyjątkowy spacerowy klimat. Warto nadmienić, że kręty przebieg jest efektem historycznego, nieregularnego układu Starego Miasta oraz zgodnej z pierwowzorem odbudowy po II wojnie światowej. Budowniczy zadbali, by zachować oryginalny charakter uliczki.

Krzywe Koło to nie tylko miejsce zamieszkania legendarnego Bazyliszka. W dawnych czasach ulica ta była miejscem wszelkiego rodzaju szemranych interesów. Od nieoficjalnych targów i przekupstwa po kryjówki dla złodziei i hazardzistów. Dobrze to wiedzieć, by pozwolić działać wyobraźni. Dziś nadal czuć tu powiew tajemnicy i specyficzny urok, a wisienką na torcie są przytulne kawiarnie, galerie i sklepy z rękodziełem. Warto do nich wstąpić w trakcie przechadzki.

Barbakan i mury miejskie – fortyfikacje

Pora na odrobinę militarnej historii miasta w rozkładzie wycieczki. Barbakan i mury miejskie to jeden z najlepiej zachowanych fragmentów średniowiecznych fortyfikacji Warszawy. Wzniesiony w XVI wieku, miał chronić miasto przed najazdami i kontrolować wejście przez Bramę Nowomiejską. Jednak jego konstrukcja od początku była przestarzała i niedostosowana do ówczesnego rozwoju artylerii. Nie spełniał więc poważniejszych funkcji obronnych. W zasadzie w całej swojej historii tylko raz uczestniczył w obronie miasta – w trakcie potopu szwedzkiego. Co ciekawe, w XIX wieku służył jako magazyn, a także pracownia artystyczna. Dziś w barbakanie znajduje się wystawa Muzeum Warszawy poświęcona murom obronnym Starej Warszawy.

Pomnik Małego Powstańca – symbol odwagi i heroizmu

Podążając dalej malowniczą ulicą Wąski Dunaj, wzdłuż murów Starego Miasta, w kilka minut dojdziesz do miejsca, w którym stoi Pomnik Małego Powstańca. To niewielka, ale niezwykle wymowna rzeźba upamiętniająca dzieci walczące w Powstaniu Warszawskim w 1944 roku. Przedstawia zaledwie kilkuletniego chłopca w hełmie znacznie większym od jego głowy, trzymającego karabin. W rocznice powstania warszawiacy często kładą przy nim małe kwiaty lub znicze. Niewielki pomnik ku czci wielkich bohaterów wzrusza i w niezwykle sugestywny sposób przypomina o tragicznych losach Warszawy i niezłomnym duchu jej mieszkańców. Chwila milczenia i refleksji – wskazana.

Pomnik Jana Kilińskiego – bohater z ludu

Kontynuując spacer wzdłuż murów natkniesz się na kolejny monument i następną warstwę opowieści o męstwie i poświęceniu. Jana Kiliński to legendarny dowódca szturmu mieszkańców Starego Miasta na rezydencję ambasady rosyjskiej w czasie powstania kościuszkowskiego. Z zawodu był szewcem. Stał się symbolem zrywu i odwagi zwykłych ludzi broniących swojego miasta i ojczyzny. Wysoko podniesiona szabla i pistolet za pasem – posąg idealnie oddaje determinację i wolę działania odmieniającą bieg historii.

Dosłownie kilka kroków dalej, znajduje się Makieta Starówki Warszawskiej w formie trójwymiarowej rzeźby. Mapa nie tylko dobrze się prezentuje, ale też pozwala zorientować się w topografii Starego Miasta.

Pomnik Jana Zachwatowicza – architekta odbudowanej Warszawy

Przy międzymurzu Piotra Biegańskiego warto na chwilę przystanąć przy odlanej z brązu figurze prof. Jana Zachwatowicza. Był on jednym z głównych architektów odbudowy Warszawy po II wojnie światowej. Dzięki jego wysiłkom Starówka zachwyca dziś swoim autentycznym charakterem. Postać zasłużonego architekta zwrócona jest w kierunku Zamku Królewskiego, w którego rekonstrukcję włożył najwięcej pracy.

Wycieczka po Starym Mieście w Warszawie – na szczycie listy podróżnika

I tak wycieczka po Starym Mieście w Warszawie zatoczyła pełne koło. Jesteś na Plac Zamkowym, u stóp Zamku Królewskiego, gdzie rozpoczął się obchód po Starówce. Droga pełna symboli, historii, perełek architektury, a także legend i opowieści dobiegła końca. Jednak na finiszu trasy patrzysz na tę część miasta zupełnie inaczej. Każdy przystanek był kolejną cegiełką budującą Twoje doświadczenie i wiedzę, których nie da się zdobyć z podręczników.

Poznaj najlepszych organizatorów wycieczek po Warszawie