Wystawa JEŚLI/TO prezentuje prace artystek i artystów z różnych krajów, które badają granice między światem cyfrowym, a rzeczywistością. W swojej twórczości sięgają po różne formy narracji, szczególnie te znane z gier, traktując je jako narzędzia artystycznej wypowiedzi.

Ekspozycja ukazuje wielość perspektyw na współczesność – od odniesień do bieżących zjawisk kulturowych, społecznych i politycznych, przez spekulatywne wizje przyszłości, po literackie opowieści o światach wyobrażonych. Zebrane prace tworzą złożoną narrację o tym, jak opowiadamy historie w epoce kultury cyfrowej. Tytuł

JEŚLI/TO nawiązuje do podstawowej zasady logiki programowania – instrukcji warunkowej if…then. Odzwierciedla ona sposób, w jaki gracz podejmuje decyzje i kształtuje przebieg fabuły w grach, gdzie każde działanie pociąga za sobą określone konsekwencje. W kontekście wystawy tytuł podkreśla również interaktywny charakter prezentowanych dzieł. Odbiorca, poprzez własne wybory i działania, współtworzy doświadczenie artystyczne i kreuje indywidualną opowieść.

Wystawa sugeruje, że żyjemy w stanie postnarracyjnym. Opowiadanie jednak nie zakończyło się, a jedynie rozlewa się w nowe formy. Historie pojawiają się między tym, co wybieramy, a tym, co wybiera nas; przenikają one ekrany i urządzenia, przemykają pod progiem świadomości.

JEŚLI/TO pokazuje, że nawet najdrobniejszy wybór – spojrzenie, krok, pauza – może przekierować opowieść na inny tor. Wiele prac celebruje załamania: to właśnie glitche, zacięcia i błędy są tu metodami, a nie porażkami. Tworzą bowiem pęknięcia, przez które prześlizgują się nowe znaczenia, budują momenty pozwalające historii nieoczekiwanie pójść w różnych kierunkach. Te nośniki rozdźwięku wskazują na politykę narracji: kto może opowiadać historię, kto zostaje w niej zapisany, a co pozostaje niewypowiedziane.

Wystawa pyta również, w jaki sposób logika gier kształtuje nasze rozumienie życia. Punkty zapisu, odrodzenia, grindowanie (powtarzalne wykonywanie tej samej, zazwyczaj monotonnej czynności), NPC-e (ang. Non-Player Characters, czyli postaci sterowane przez komputer, a nie gracza) i role głównych bohaterów przestają być jedynie metaforami – stają się warunkami, przez które doświadczamy i wyobrażamy sobie rzeczywistość. JEŚLI/TO nie używa gier do ilustrowania sztuki, lecz wychodzi z założenia, że same stanowią narzędzie do doświadczania alternatywnych światów, podczas gdy rzeczywistość coraz bardziej przypomina grę.

Narracja towarzysząca wystawie – rozgrywającej się w wielowątkowych przestrzeniach Zamku Ujazdowskiego – budowana jest w dialogu z prezentowanymi pracami. Pełni ona rolę przewodnika, kontrapunktu, czasem zakłócenia, przypominając, że każda wystawa jest również opowieścią, której doświadcza się w niepowtarzalny sposób.

JEŚLI/TO nie proponuje rozwiązań ani dróg ucieczki z naszej warunkowej teraźniejszości. Zamiast tego oferuje przestrzeń do świadomego, krytycznego, a czasem zabawowego spotkania z tymi warunkami.

Artystki i Artyści [Artists]: 2Girls1Comp, Andrei Chodera-Isakau, Anna Bidzilia, Cassie McQuater, Dorijan Šiško, Filip Kostić, Jan Możdżyński, Janne Schimmel, Joshua Citarella, Kévin Bray, Léa Porré, Levi van Gelder, Lucie Gottlieb, Maciej Krygier, Sara Bezovšek, Sebulec, Sonia Górecka, Theo Triantafyllidis, Tomas Sjögren, Wendi Yan, Wojtek Didkowski, Yi Xie, Yuliia Frolova

Projekt narracji [Narrative Design]: Stanisław Święcicki
Projekt wystawy [Exhibition Design]: Elżbieta Szurpicka
Identyfikacja wizualna [Visual Identity]: Alexey Layfurov

Kuratorki [Curators]: Sara Szostak i Marta Grytczuk
Główna Producentka [Executive Producer]: Julia Lipiec
Partnerem Technologicznym wystawy jest Gleevery.