Wystawa Sylwii Walczowskiej i Igi Marii Weyny opowiada o gruncie jako fundamencie życia, który zachowuje potencjał regeneracji i nadziei – tworzy warunki do przetrwania, nieustającej przemiany i odrodzenia. Artystki odzyskują więź z ziemią, krajobrazem dzieciństwa i miejscem pochodzenia. W czasach kryzysu ekologicznego i zmian krajobrazu wsi wracają do języka relacji i odpowiedzialności, w którym gleba nie jest kapitałem, lecz przestrzenią życia, pamięci i wspólnoty.

Grunt jest warunkiem bycia w świecie – tym, co nas utrzymuje, pozwala zachować równowagę, zakorzenienie i orientację w świecie. W sensie kapitalistycznym słowo „grunt” zamyka ziemię w logice własności – sprowadza ją do powierzchni, którą można zmierzyć, ogrodzić, kupić i sprzedać; do zasobu produkcyjnego, gromadzonego i dziedziczonego w patriarchalnym systemie władania ziemią. Botaniczka i naukowczyni, Robin Wall Kimmerer, twierdzi, że „język, którym opisujemy naturę, kształtuje sposób, w jaki wobec niej działamy”*, proponuje więc powrót do języka wzajemności i troski, który pozwala odrzucić pozycję właściciela i wejść w rolę krewnej, gościni, opiekunki. Praktyki artystek podążają za tym rozumieniem: zwracają się ku ziemi jak ku partnerce w relacji, współtworzącej życie, pamięć i dziedzictwo.

W malarstwie Sylwii Walczowskiej wilgotna gleba jest przestrzenią spotkań i negocjacji międzygatunkowych, niosącą zarazem pamięć katastrof, wyjałowienia i kryzysu klimatycznego. Zmiana perspektywy, którą artystka posługuje się w obrazach, polega na zejściu ku temu, co na ogół niewidoczne. Z tej bliskości wyrasta nowy sposób postrzegania – nie z góry, ale od wewnątrz; nie z pozycji obserwatora, lecz współuczestniczki. Przesunięcie perspektywy z antropocentrycznej na relacyjną jest jednym z fundamentów głębokiej ekologii** – wyjściem poza kategorię dominacji i własności, ku świadomości współzależności i współbycia z tym, co pozaludzkie.

Projekt Igi Marii Weyny Wheatness Me / Pszenicowywanie – obejmujący działania performatywne, fotografie i teksty – bada relacje między pochodzeniem, rodzinnymi rytuałami, kobiecym ciałem i ziarnem, które staje się symbolicznym medium dziedziczenia i przemiany. Cykl performansów, składający się z etapów przekwitania, wegetacji i ponownego wzrostu, kulminuje w intymnym performansie, podczas którego rodzice artystki „pogrzebują” ją na rodzinnym polu. Przywrócenie wymiaru ziemi, jako przestrzeni do której wracamy, by móc się odrodzić nadaje jej status podmiotu kulturowego i duchowego.

Artystki odzyskują więź z ziemią, krajobrazem dzieciństwa i miejscem pochodzenia. W czasach kryzysu ekologicznego i zmian krajobrazu wsi wracają do języka relacji i odpowiedzialności, w którym gleba nie jest kapitałem, lecz przestrzenią życia, pamięci i wspólnoty.

otwarcie wystawy: 28.11 (piątek), g. 18:00
performance Igi Marii Weyny, g.19:00
wystawa czynna do 31.01.26

wydarzenia towarzyszące:
11.12.25 – oprowadzanie kuratorskie
10.01.26 – performance muzyczny Gosi Zagajewskiej
22.01.26 – oprowadzanie z PJM