Koncert symfoniczny
Wykonawcy:
Orkiestra Filharmonii Narodowej
Trevor Pinnock dyrygent
Johannes Brahms
Wariacje na temat Haydna op. 56a [17′]
Joseph Haydn
Symfonia G-dur „Oksfordzka” Hob.I.92 [28′]
… przerwa [20′]
Robert Schumann
I Symfonia B-dur Wiosenna op. 38 [44′]
Orkiestrowe Wariacje na temat Haydna op. 56a Johannesa Brahmsa powstały latem 1873 roku w trakcie trzymiesięcznego pobytu kompozytora w malowniczej miejscowości Tutzing nad jeziorem Starnberg. Ich temat, Chorale St. Antoni, zapożyczył Brahms z drugiej części Divertimenta (tzw. Feldpartity) B-dur Josepha Haydna (Hob II:46). Niektórzy badacze skłonni są jednak uważać melodię „Chorału święty Antoni” za obcą interpolację i przypisują jej autorstwo Ignazowi Pleyelowi. Ale pomimo tej niepewności, Brahmsowska partytura zachwyca kunsztem orkiestracji. I chociaż za równoważne kompozytor uznawał opracowanie wariacji na dwa fortepiany (op. 56b), to właśnie wersję orkiestrową w czasach jej powstania melomani słusznie uznawali za zapowiedź pierwszej symfonii Brahmsa.
Symfonia G-dur Josepha Haydna (Hob. I/92) została ukończona w 1789 roku. Podobnie jak sześć wcześniejszych tzw. „symfonii paryskich”, powstała na zamówienie znanego francuskiego arystokraty i mecenasa, hrabiego Claude’a d’Ogny. Nazywana jest „Oksfordzką”, gdyż kompozytor osobiście dyrygował jej wykonaniem w Oksfordzie 7 lipca 1791 roku podczas ceremonii przyznania mu przez tę uczelnię honorowego doktoratu. Entuzjastycznie wówczas przyjęta przez brytyjską publiczność symfonia łączy typowy dla dzieł wiedeńskich klasyków optymizm z chwilowymi przebłyskami melancholii, dostrzegalnymi zwłaszcza w części II. Środkowemu fragmentowi Menueta (Trio) charakter nadają myśliwskie motywy waltorni. Finałowe Presto sprawia wrażenie akompaniamentu do pełnej wigoru sceny zbiorowej z opery buffa.
Swoje pierwsze pełnowymiarowe dzieło orkiestrowe Robert Schumann stworzył co prawda dopiero po przekroczeniu trzydziestki, ale warto też pamiętać, że natchnienie odnalazł niedługo po ślubie z ukochaną Clarą Wieck. Prawykonanie utworu odbyło się 31 marca 1841 roku w lipskim Gewandhausie pod dyrekcją Feliksa Mendelssohna. Można dzisiaj odnieść wrażenie, że I Symfonia B-dur op. 38, zwana „Wiosenną” emanuje wszechobecnym męskim optymizmem, odzwierciedlającym być może chwilowe spełnienie się ukrytych tęsknot miłosnych i artystycznych. Cztery części symfonii posiadały początkowo programowe tytuły (Początek wiosny, Wieczór, Wesołe zabawy, Wiosna w pełni), z których Schumann ostatecznie zrezygnował.
